W ostatnim czasie bardzo ważnym aspektem we wszystkich uprawach stały się nawozy azotowe, a właściwie ich wysokie ceny. Biorąc pod uwagę opłacalność upraw i zmianę podejścia do nawożenia wymaganą przez zbliżający się Zielony Ład warto już dziś pomyśleć o alternatywnym sposobie zapewnienia roślinom dostępu do taniego i łatwo przyswajalnego azotu.

Doskonałym wyjściem dla wszystkich upraw rolniczych, sadowniczych i warzywnych jest postępowanie zgodnie z zasadą „z pola na stół”, czyli produkowanie zdrowej i bezpiecznej żywności wykorzystując do tego celu pożyteczne mikroorganizmy glebowe. Temat bakterii glebowych stał się popularny kilka lat temu, jak przypomniano sobie o tym ile dobrego mogą zrobić dla zniszczonych, zdegradowanych i wyjałowionych intensywną uprawą gleb.

Jakie są rodzaje bakterii azotowych?

Natura zawsze upomina się o swoje, więc już teraz warto pomyśleć o tym, co dobrego możemy zrobić dla swoich upraw. Korzystna działalność pożytecznych bakterii glebowych jest nieocenione, to one odpowiadają m. in. za właściwą strukturę gleby, udostępnianie składników pokarmowych, wytwarzanie związków wspomagających wzrost i plonowanie roślin oraz przekształcanie materii organicznej w wartościowy nawóz i tak potrzebną próchnicę.

Do bakterii szczególnie pożądanych w glebie należą również te udostępniające azot dla roślin w najbardziej naturalnej formie. Wśród bakterii mających zdolność do wiązania azotu z atmosfery i udostępniania go roślinom wyróżniamy bakterie symbiotyczne (Rhizobium, Bradyrhizobium), a także bakterie żyjące wolno w okolicach ryzosfery, takie jak: Bacillus, Arthrobacter, Azotobacter, Azospirillum, Beijerinckia i Pseudomonas.

Jaki jest mechanizm przyswajania azotu z powietrza?

Bakterie te są zdolne do diazotrofii czyli przyswajania azotu cząsteczkowego z atmosfery przy użyciu enzymu — nitrogenazy.

Niestety wiele odmian nitrogenazy jest unieczynniane w obecności tlenu, dlatego czasami bakterie stają się często anaerobami obligatoryjnymi (np. Clostridium), a niektóre są zdolne do wiązania azotu tylko przy niskim stężeniu tlenu (np. Azospirillum). Bakterie tlenowe, takie jak np. Azotobacter czy Bacillus wytwarzają mechanizmy chroniące nitrogenazę przed ekspozycją na tlen. To zapewnia im skuteczne działanie.

Nitrogenaza jest związkiem zawierającym żelazo i molibden. Metale te uczestniczą w redukcji N2 do NH3. Tworzący się amoniak w postaci NH4+ jest wbudowywany do aminokwasów. Utworzone tak aminokwasy są wykorzystywane przez mikroorganizmy, a także przez rośliny wyższe w przypadku ich symbiozy z bakteriami (wtedy również rośliny dostarczają bakteriom szereg potrzebnych w procesie substancji).

Udostępnianie azotu roślinom przez bakterie odgrywa rolę w biogeochemicznym cyklu obiegu azotu. Szacuje się, że bakterie brodawkowe z rodzajów Rhizobium i Bradyrhizobium wiążą 200-500 kg N/ha rocznie, a wolno żyjące bakterie glebowe, np. Bacillus, Arthrobacter, Azotobacter, Azospirillum, Beijerinckia i Pseudomonas 5-50 kg/ha. Co ważne, azot ten jest w postaci łatwo przyswajalnej przez inne organizmy (związki amonowe, białka) i może dalej krążyć w biosferze.

Azot związany przez mikroorganizmy jest po ich śmierci dostaje się do gleby w formie przyswajalnej dla roślin zielonych, w postaci azotanów. Jednakże pobieranie przez rośliny takich związków jest bardzo bezpieczne i prowadzi do gromadzenia ich w roślinach. Cały proces zachodzi naturalnie i zgodnie z zapotrzebowaniem rośliny. Udostępnianie azotu następuje przez cały okres wegetacyjny więc zapobiega okresowym stanom głodu rośliny związanym z brakiem nawozu.

Jaka jest dodatkowa korzyść z bakterii azotowych?

Bakterie azotowe mają zdolność nie tylko do wiązania azotu atmosferycznego, ale również do wytwarzania substancji wzrostowych, które wspierają wzrost i plonowanie roślin, a lepszy rozwój i rozgałęzianie się systemu korzeniowego zapewnia usprawnienie gospodarki wodnej i pobieranie soli mineralnych przez roślinę. Wiadomo również, że u bakterii azotowych aktywowany jest mechanizm syntezy naturalnych fitohormonów, m.in. auksyn. Bakterie azotowe żyją w asocjacji z korzeniami wielu roślin i otaczają się śluzem, który chroni również korzenie przed wysychaniem. Do prawidłowego wzrostu bakterie te wymagają cukrów, kwasów tłuszczowych, związków wapnia, węgla i fosforu, a z mikroelementów – żelaza, boru, molibdenu. Te składniki warto dostarczyć do gleby wraz z materią organiczną lub specjalistycznymi nawozami (np. full terminator).

Jakie produkty stosować?

Aby zapewnić odpowiednią ilość bakterii azotowych w glebie należy uprawiać rośliny bobowate (motylkowe), a także stosować produkty bakteryjne zawierające w składzie pożyteczne bakterie azotowe. Agrarius od wielu lat proponuje w swojej ofercie funkcyjne preparaty bakteryjne, takie jak: bi azot i bi complex max. Zapewniają one właściwe wzbogacenie gleby w bakterie wiążące azot atmosferyczny, a także wpływają na jej żyzność i zasobność oraz właściwą strukturę, gwarantując wysokie i dobre jakościowo plony.

Preparaty bakteryjne najlepiej stosować jesienią, ponieważ mają wtedy dobre warunki do namnażania się i czas, aby od początku sezonu wegetacyjnego wspierać i odżywiać rośliny. Z preparatami bakteryjnymi warto stosować kwasy humusowe (Lignohumat Super), który wspiera intensywne namnażanie się bakterii.

Materiały promocyjne: Agrarius.eu